Kilka dni temu kupiłem od niemieckiego kolekcjonera antyków z Oftersheim w Badenii – Wirtembergii list wysłany z okupowanych Suwałk z roku 1941. Pożółkła koperta posiada stempel pocztowy z datą 26.12.1941 i identyfikatorem poczty „Sudauen” (niem. Suwałki).

Poza stemplem pocztowym na kopercie widnieje „Briefstempel” z godłem III Rzeszy. Koperta w środku wysłana jest zielonkawym materiałem przypominającym bibułę. Użytym być może do zabezpieczenia zawartości.

W środku przesyłki znajduje się zapisany odręcznie list w języku niemieckim zajmujący cztery strony formatu A5. Pośród zdań zapisanych w większości po niemiecku wyróżniają się pojedyncze słowa zapisane cyrylicą. Wygląda to na próbę cytowania „czegoś” w zapisie rosyjskim.

Tekst zapisany jest na dość grubym i mocnym papierze, co wyjaśniałoby dobrą jakość listu pomimo upływających 80 lat od czasu jego napisania.

Kto jest autorem listu? Do kogo został wysłany? Co autor robił w Suwałkach? Czy list wysłany w drugi dzień świąt Bożego Narodzenia to świąteczne życzenia? Czy autorem listu jest żołnierz Wehrmachtu stacjonujący w Suwałkach? Czy z treści listu dowiemy się czegoś o obozie Stalag IF Sudauen?

Na odpowiedzi na te i wiele innych pytań musimy jeszcze poczekać. Tajemniczy list zostanie teraz poddany analizie grafologicznej a następnie wysłany do tłumacza języka niemieckiego.

Nie ukrywam, że jestem wielce podekscytowany tą „zdobyczą”. Może autor listu choć w kilku zdaniach opisał atmosferę okupowanych Suwałk bądź własne przemyślenia dotyczące wojny? Może z treści dowiemy się czegoś więcej o niemieckim obozie jenieckim dla którego rok 1941 był pierwszym rokiem funkcjonowania?

Mam nadzieję, że list, który przyleciał do mnie z Niemiec będzie miał jakiś wkład w powstający film dokumentalny. Choć jest to tylko jeden z tysięcy elementów tej układanki to każdy z Nich jest bardzo ważny i wszystkie traktuję bardzo poważnie.

Materiały źródłowe dotyczące obozu Stalag IF oraz okupowanej Suwalszczyzny spływają do Naszej pracowni z Polski i różnych zakątków świata. To niezwykle krzepiące ponieważ bogatsze materiały archiwalne zbudują ciekawszy i wyraźniejszy obraz Suwałk podczas II Wojny Światowej.

Krzysztof Dawid Kowalewski

reżyser filmu „Stalag IF Sudauen”