„Stalag IF Sudauen” na Bulwarach nad Czarną Hańczą – relacja z pokazu i spotkania z autorem

Stalag IF Sudauen – pokaz w Suwałkach

W niedzielę 31 sierpnia 2025 roku Bulwary nad Czarną Hańczą w Suwałkach stały się przestrzenią wyjątkowego wydarzenia. Centrum Rozwoju Tradycji i Przyszłości zorganizowało plenerowy pokaz filmu dokumentalnego „Stalag IF Sudauen”, po którym odbyło się spotkanie z autorem – Krzysztofem Dawidem Kowalewskim. To wydarzenie połączyło sztukę filmową, historię i lokalną pamięć, przyciągając wielu mieszkańców Suwałk oraz regionu.

Film „Stalag IF Sudauen” – historia, która wciąż domaga się pamięci

Dokument „Stalag IF Sudauen” to poruszająca opowieść o niemieckim obozie jenieckim, który działał na terenie Suwałk w latach 1941–1944. Reżyser Krzysztof Dawid Kowalewski, Suwalczanin i pasjonat historii regionu, przez ponad półtora roku zbierał relacje świadków, dokumenty archiwalne i zdjęcia ukazujące losy tysięcy więzionych tam ludzi.

W filmie pojawiają się unikalne materiały historyczne – w tym niepublikowane wcześniej fotografie, karty jenieckie oraz fragmenty wspomnień osób, które przeżyły gehennę obozu. Szacuje się, że w Stalagu IF Sudauen zginęło około 46 tysięcy osób – głównie żołnierzy Armii Czerwonej, ale również Polaków, Włochów i Azjatów.

Kowalewski w rozmowie po seansie podkreślał, że jego celem nie było tworzenie klasycznego filmu wojennego, lecz „ocalenie historii od zapomnienia” i oddanie głosu tym, którzy nigdy nie mieli okazji jej opowiedzieć.

Pokaz na Bulwarach nad Czarną Hańczą – historia w sercu Suwałk

31 sierpnia 2025 roku Bulwary nad Czarną Hańczą w Suwałkach zamieniły się w otwarte kino plenerowe. Wydarzenie przyciągnęło około dwustu osób – mieszkańców, historyków, młodzież i pasjonatów regionu.

Atmosfera była wyjątkowa: spokojny nurt rzeki kontrastował z ciężarem przedstawionych historii. W ciszy i skupieniu publiczność oglądała losy więźniów obozu, a po zakończeniu seansu długo trwały rozmowy o tematach sprzed dziesiątek lat.

W drugiej części spotkania reżyser Krzysztof Dawid Kowalewski opowiadał o pracy nad filmem, trudnościach w dotarciu do źródeł, a także o emocjach towarzyszących realizacji. Widzowie mogli zadawać pytania i poznać niepublikowane kulisy produkcji.

Plenerowe kino pamięci – pokaz w Suwałkach to część większej trasy

Pokaz w Suwałkach był kolejnym etapem projektu, w ramach którego film „Stalag IF Sudauen” prezentowany jest w plenerowych przestrzeniach Suwalszczyzny. Wcześniej dokument można było zobaczyć m.in. w:

• Krasnopolu – gdzie dzięki Kołu Gospodyń Wiejskich w Gremzdach odbył się pierwszy pokaz pod gołym niebem, który reżyser określił jako „niezwykłe doświadczenie wspólnoty”.
• Wiżajnach – na stadionie gminnym nad jeziorem film obejrzało blisko 500 widzów; po seansie odbyło się spotkanie przy ognisku, rozmowy z autorem i wspólne śpiewanie pieśni wojennych.
• Żubrynie – w ramach projektu „Historyczne Kino Plenerowe”, gdzie film uzupełniono o prezentację edukacyjną poświęconą lokalnym miejscom pamięci.

Ta forma prezentacji dokumentu zyskała ogromne uznanie mieszkańców regionu. Pokazy plenerowe stały się żywymi lekcjami historii, łączącymi pokolenia i przywracającymi pamięć o wydarzeniach, które przez dekady pozostawały zapomniane.

„Stalag IF Sudauen” – od premiery do świadectwa pamięci

Film miał swoją premierę 1 września 2022 roku w kinie Cinema Lumiere w Suwałkach – symbolicznie w dzień wybuchu II wojny światowej. Od tego czasu dokument był prezentowany w wielu miejscowościach województwa podlaskiego i warmińsko – mazurskiego, zdobywając uznanie za rzetelność, emocjonalną siłę przekazu i edukacyjny wymiar.

Reżyser Krzysztof Dawid Kowalewski jest autorem nie tylko filmu, ale również cyklu wystaw fotografii poświęconych historii obozu. Projekt powstał m.in. dzięki stypendium artystycznemu Prezydenta Miasta Suwałk. Jego praca stanowi ważny wkład w dokumentowanie historii regionu i losów jego mieszkańców.

Organizatorzy i partnerzy wydarzenia

Wydarzenie zostało przygotowane przez Centrum Rozwoju Tradycji i Przyszłości, przy współpracy z Suwalskim Ośrodkiem Kultury oraz Łaźnia Café. Partnerzy zapewnili wsparcie techniczne i przestrzeń do rozmowy po seansie.

Frekwencja i reakcje widzów pokazują, że temat „Stalagu IF Sudauen” wciąż budzi ogromne emocje i zainteresowanie.

Pamięć, która łączy pokolenia

Pokaz filmu „Stalag IF Sudauen” na Bulwarach nad Czarną Hańczą stał się czymś więcej niż tylko wydarzeniem kulturalnym. To spotkanie z historią, która nadal żyje w przestrzeni miasta i w pamięci jego mieszkańców.

W świecie, w którym łatwo zapomnieć o przeszłości, takie projekty przypominają, że pamięć nie jest tylko obowiązkiem – jest wspólnym dziedzictwem.

Wsparcie dla twórców!

Jeśli poruszyła Cię idea projektu „Stalag IF Sudauen”, jeśli uważasz – tak jak my – że są historie, które trzeba opowiadać odważnie, uczciwie i do końca, możesz pomóc Nam w tej drodze.

Dlatego, jeśli chcesz Nas wesprzeć i stać się częścią tej opowieści, możesz to zrobić symbolicznie – stawiając Nam wirtualną kawę poprzez platformę BuyCoffee.

☕️ Kliknij tutaj, by wesprzeć projekt: