Wernisaż wystawy „Z albumu dowódcy obozu…”

Wernisaż wystawy na 250 osób

Miesiące przygotowań, dziesiątki godzin pracy i frekwencja, która wynagrodziła wszystkie starania. 14 lipca w dawnym kinie „Bałtyk” w Suwałkach miało miejsce otwarcie wystawy „Z albumu dowódcy obozu…”. Fotografie są ewenementem na skalę światową, ponieważ ich autorem jest Nikolaus Knozer – dowódca obozu Luftwaffe Sonderlager Ost Sudauen. Nigdy wcześniej w historii taki pokaz się nie odbył.

Wernisaż wystawy w dawnym kinie „Bałtyk”

Dawne zapowiadane otwarcie wystawy odbyło się w miejscu idealnie do tego pasującym. Przedwojenna kamienica przy ulicy Kościuszki 24 w Suwałkach powstała w 1937 roku, więc była świadkiem wydarzeń, o których opowiadamy w swoich opracowaniach. Dzięki uprzejmości właściciela, Pana Karola Lutyńskiego wystawa zagościła w niezwykłej przestrzeni, która oddawała klimat II Wojny Światowej.

Zainteresowanie wernisażem przerosło oczekiwania organizatorów. Ludzie dzwonili, pisali, chcieli wiedzieć kiedy będzie można zdobyć wejściówki na wydarzenie. Dowodem zainteresowanie niech będzie fakt, że podczas uruchomienia systemu rezerwacji, bilety rozeszły się w 40 minut przy pierwszej puli, przy drugiej w mniej niż minutę. Wiadomym było, że ludzie chcą zobaczyć wystawę zdjęć wykonanych przez dowódcę obozu jenieckiego.

O czym jest wystawa „Z albumu dowódcy obozu…”?

Zdjęcia prezentowane na wystawie to fotografie wykonane prze kapitana Nikolasa Knozera – dowódcy Luftwaffe Sonderlager Ost Sudauen. Autor przed wybuchem II Wojny Światowej był zawodowym fotografem. Dzięki jego zdjęciom mamy najlepiej udokumentowany obrazem wygląd Stalagu IF Sudauen, załogi obozowej, jeńców wojennych oraz mieszańców Suwałk i Suwalszczyzny. Album prezentuje zdjęcia obozu jenieckiego, który pojawia się tylko fragmentarycznie w literaturze. Mowa właśnie o obozie dla lotników, którego dowódcą był Knozer czyli Luftwaffe Sonderlager Ost Sudauen.

Zdjęcia zostały zdobyte przez Krzysztofa Dawida Kowalewskiego – reżysera filmu dokumentalnego „Stalag IF Sudauen”. Twórca, wykorzystał zdjęcia w filmie ale temat wystawy był kolejnym punktem na liście. Dzięki merytorycznemu wsparciu dr Stefana Marcinkiewicza z Uniwersytetu Warmińsko – Mazurskiego w Olsztynie, zostały odczytane opisy na odwrocie zdjęć, obrazy ułożono w chronologicznym ciągu i odkryto przeszłość Nikolasa Knozera.

Wernisaż wystawy w Suwałkach – głośne otwarcie

Organizatorzy wystawy, czyli Stowarzyszenie „Nasza Suwalszczyzna” oraz Centrum Rozwoju Tradycji i Przyszłości stanęli na wysokości zadania i przygotowali wspólnie z partnerami wydarzenie, które na długo zapadnie w pamięci zwiedzających. Na otwarciu wystawy zaprezentowali się kurator projektu wystawy – Krzysztof Dawid Kowalewski oraz dr Stefan Marcinkiewicz – autor scenariusza merytorycznego. Dr Marcinkiewicz wygłosił wykład dotyczący życiorysu Nikolasa Knozera. Dotarł do jego drzewa genealogicznego, przebiegu kariery oraz artykułów prasowych dotyczących nazistowskiego dowódcy z czasów jego aktywności przedwojennej.

Wsparcie partnerów wystawy

Ogromną radość sprawiły organizatorom osoby, firmy i instytucje, które bezinteresownie wsparły wystawę swoją pomocą. Dzięki nim mogliśmy w trakcie wystawy spróbować pysznego wina z Winnicy Suwalszczyzna czy też częstować się przekąskami przygotowanymi przez Koła Gospodyń Wiejskich Gremzdy i Ateny. Goście byli zachwyceni organizacją. Zarówno poziomem merytorycznym wydarzenia jak i tym co towarzyszyło wystawie. Można powiedzieć, że było coś dla ducha i dla ciała również.

Po zwiedzeniu wystawy – druga część rozmów z autorami

W programie wernisażu, po komentarzu kuratora projektu wystawy i wykładzie dr Marcinkiewicza, zebrani goście udali się na poczęstunek i zwiedzanie wystawy zdjęć. Były rozmowy kuluarowe, z których dowiedzieć się można było jak wyglądała praca nad pozyskaniem albumu i przygotowaniem wystawy. Goście dzielili się swoimi doświadczeniami rodzinnymi związanymi z obozem Stalag IF Sudauen oraz wymieniali się kontaktami z twórcami, celem pomocy w zbieraniu nowych materiałów.

Po przejściu wystawy, zebrani zostali zaproszeni na kolejną część wernisażu. W tej części Krzysztof Dawid Kowalewski oraz dr Stefan Marcinkiewicz rozmawiali o swoich pracach w temacie obozów jenieckich i czasów II Wojny Światowej oraz odpowiadali na pytania z sali. A tych było nie mało.

Na zakończenie wernisażu projekcja filmu

Ostatnim punktem otwarcia wystawy był seans filmu dokumentalnego „Stalag IF Sudauen”. Widzowie mogli zapoznać się z półtoragodzinną opowieścią dotyczącą obozu jenieckiego w Suwałkach, który niemiecki okupant postawił by więzić sowieckich jeńców wojennych. W filmie usłyszeć można wspomnienia świadków, opowieści historyków oraz obejrzeć dokumenty pozyskane w archiwach rosyjskich i niemieckich.

Czterogodzinne spotkanie z czasami wojny na Suwalszczyźnie przeszło do historii jako ważne i potrzebne wydarzenie. Okazuje się, że ludzie bardzo chcą słuchać o tajemnicach, które skryły się za mgłą czasu. Liczna obecność na wernisażu, lawina pytań i maile otrzymywane po spotkaniu mówią same za siebie.

Wystawa „Z albumu dowódcy obozu…” do końca lipca 2025

Wystawa zdjęć „Z albumu dowódcy obozu…” jest dostępna dla wszystkich chętnych. Codziennie do 31 lipca, w godzinach 11:00 – 18:00 będzie można zajrzeć do świata II Wojny Światowej i spojrzeć oczami komendanta obozu jenieckiego. Każdego dnia o godzinie 16:00 rozpoczyna się projekcja filmu dokumentalnego „Stalag IF Sudauen”. Wstęp na wystawę i film jest bezpłatny i nie wymaga wcześniejszych rezerwacji biletów.

Dziękujemy wszystkim, którzy przyczynili się do organizacji wystawy. Ogromne ukłony Naszym partnerom, którzy udzielili pomocy w przygotowaniach.

Wesprzyj projekt – pomóż opowiedzieć tę historię do końca

Jeśli poruszyła Cię idea wystawy „Z albumu dowódcy obozu”, jeśli uważasz – tak jak my – że są historie, które trzeba opowiadać odważnie, uczciwie i do końca, możesz pomóc Nam w tej drodze.

Dlatego, jeśli chcesz Nas wesprzeć i stać się częścią tej opowieści, możesz to zrobić symbolicznie – stawiając Nam wirtualną kawę poprzez platformę BuyCoffee.

☕️ Kliknij tutaj, by wesprzeć projekt: